تعیین تبخیر و تعرق پتانسیل (pet) با استفاده از تصاویر ماهواره ای در مناطق مرکزی یزد

یکی از راه های عمده هدررفت آب در مناطق خشک ایران مرکزی، تبخیر¬و¬تعرق است. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق شامل تمام شهرستان های استان یزد به جزء شهرستان خاتم است. این منطقه براساس طبقه بندی سیلیانینف در 3 اقلیم فراخشک، خشک و نیمه خشک خفیف قرار می گیرد. خشکی بیش از حد این مناطق باعث تشدید تبخیر¬و¬تعرق و نیز تهی شدن آب در دسترس سطح زمین و منابع زیرزمینی شده است. آنالیز مولفه های موثر بر تبخیر¬و¬تعرق پتانسیل و برآورد توزیع مکانی آن، برای مدیریت صحیح منابع آب در این مناطق بسیار مهم است. بهره گیری از داده های سنجش از دور در روش پریستلی تیلور برای محاسبه تبخیر¬و¬تعرق پتانسیل و برآورد مقدار آن به روش فائو پنمن مانتیث از اهداف اصلی این تحقیق است. در این تحقیق از دادهای اقلیمی مربوط به سال های 2009، 2010 و 2011 در 30 ایستگاه هواشناسی در نقاط مختلف استان یزد استفاده و از روش فائو پنمن مانتیث که نیاز به تعیین تعدادی از پارامترها براساس اطلاعات اقلیمی و مشخصات ایستگاه دارد، استفاده شد. از آن جایی که در حال حاضر امکان دست یابی به تمام داده های مورد نیاز برای محاسبه این مدل وجود ندارد، در این تحقیق همچنین از روش پریستلی تیلور که تنها نیاز به داده درجه حرارت و تابش خالص دارد، استفاده شده است. هرچند این اندازه گیری ها نقطه ای بوده و به دلیل شرایط مختلف آب و هوایی و طبیعت پویا، قابل تعمیم به حوضه های بزرگ نمی باشد. در این راستا، بهره گیری از روش های سنجش از دور راه حل مناسبی برای به دست آوردن متغیر های مختلف در مقیاس زمانی و مکانی مورد نیاز به منظور برآورد تبخیر¬و¬تعرق پتانسیل است. در این مطالعه از 12 تصویر ماهواره landsat tm مربوط به معابر 161 و 162 استفاده و میزان تابش خالص روزانه در مناطق مرکزی یزد محاسبه و میزان pet به روش پریستلی تیلور برآورد گردید. در نهایت معادل تبخیر¬و¬تعرق پتانسیل به روش فائو پنمن مانتیث به دست آمد. نتایج نشان داد که روش pt تبخیر و تعرق پتانسیل را کمتر از روش fao pm تخمین می زند. با توجه به نتایج حاصل از مرحله مدل سازی و آزمون دو روش fao pm با pt (land) و مقایسه مقادیر واقعی تبخیر¬و¬تعرق پتانسیل fao pm با مقادیر مدل سازی شده با تصویر در اقلیم های مختلف، و مشابه بودن مقادیر تبخیر¬و-تعرق پتانسیل pt(image) با مقادیر تبخیر¬و¬تعرق پتانسیل حاصل از روش pt(land)، می توان به کمک تصاویر ماهواره ای، میزان تبخیر¬و¬تعرق پتانسیل به روش پریستلی تیلور را در مناطق مختلف در سطح استان یزد و حتی در مناطقی که با محدودیت داده و ایستگاه هواشناسی مواجه هستیم، به دست آورد. سپس یا استفاده از روابط رگرسیونی به دست آمده در این تحقیق مقادیر حاصل را به معادل تبخیر¬و¬تعرق پتانسیل به روش فائو پنمن مانتیث تبدیل کرد.